آشنایی با تهمت و افترا در فضای مجازی
تهمت و افترا در فضای مجازی یکی از جرایم سایبری است که با گسترش فضای مجازی و تعامل بیشتر مردم در این فضا گسترش یافته است. در این مقاله به بررسی مجازات تهمت و افترا در فضای مجازی می پردازیم .
برخلاف تصور عموم تمامی رفتار و اعمالی که موجب آسیب دیدن فرد یا افراد در فضای مجازی صورت گیرد جرم محسوب میشود. در دنیای واقعی به هر گونه عمل که موجب خدشه به حیثیت و آبروی یک فرد شود تهمت یا افترا گویند. حال اگر این عمل در فضای مجازی صورت گیرد تهمت در فضای مجازی تلقی میشود.
مجازات تهمت و افترا در فضای مجازی در قانون مشخص شده است و قانونگذاران جمهوری اسلامی ایران برای محافظت از حیثیت و آبروی افراد و همچنین جلوگیری از درگیری‌های بزرگ‌تر و ورود اختلافات فضای مجازی به دنیای واقعی برای فرد متخلف مجازات در نظر گرفته‌اند.
تهمت و افترا در فضای مجازی به چه معنا است؟
افترا در فضای مجازی به معنای انتشار اظهارات دروغ و کذب در مورد شخص دیگری در بستر اینترنت است، با هدف خدشه‌دار کردن اعتبار و آبروی او. این اظهارات می‌توانند به صورت کتبی، صوتی یا تصویری منتشر شوند. همچنینو در قالب‌های مختلفی مانند پست‌های شبکه‌های اجتماعی، پیام‌های خصوصی، ایمیل، یا نظرات در وب‌سایت‌ها و انجمن‌های آنلاین، رواج پیدا کنند.
تفاوت تهمت و افترا:
افترا: زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به دیگری جرمی نسبت دهد که غیرقابل اثبات باشد.
تهمت: نوعی توهین است که به آبرو و حیثیت فرد خدشه وارد می‌کند، اما لزوماً جرم محسوب نمی‌شود.
آثار حقوقی تهمت و افترا در فضای مجازی:
مجازات‌های کیفری: طبق قانون مجازات اسلامی ایران، تهمت و افترا جرم محسوب میشود و مرتکب به مجازات‌هایی مانند حبس، جزای نقدی و شلاق محکوم خواهد شد.
مسئولیت مدنی: فردی که مرتکب تهمت و افترا میشود، موظف به جبران خسارات وارده به فرد مورد تهمت، از جمله ضرر و زیان مادی و معنوی، خواهد بود.
نکاتی برای پیشگیری از تهمت و افترا در فضای مجازی:
1.قبل از انتشار هرگونه مطلبی در فضای مجازی، از صحت و درستی آن اطمینان حاصل کنید.
2.از به اشتراک گذاشتن شایعات و اخبار بدون منبع خودداری کنید.
3.به حریم خصوصی افراد احترام بگذارید و از انتشار اطلاعات شخصی آنها بدون رضایتشان خودداری کنید.
4.در صورت مشاهده محتوای تهمت‌آمیز در فضای مجازی، آن را به مراجع ذی‌صلاح گزارش دهید.
مجازات جرم تهمت و افترا در فضای مجازی
همان گونه که اشاره کردیم جرم تهمت و افترا در فضای مجازی نیز همچون تهمت در فضای واقعی بدون مجازات باقی نمی‌ماند.
بنا بر ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی چنانچه فردی با رفتار، اعمال یا گفت‌و‌گوهای خود در فضای مجازی به دیگری تهمت بزند مجرم در نظر گرفته میشود. و به مجازات یکماه تا یکسال حبس و یا شلاق 74 ضربه محکوم میشود.
نکته: با توجه به ماده 746 قانون مجازات چنانچه فردی با استفاده از رایانه‌ها اخبار دروغی را بر علیه افراد جامعه منتشر کند به مجازاتی چون زندان از نود روز تا دو سال و همچنین پرداخت جریمه نقدی از دو میلیون تومان تا 15 میلیون توما محکوم میشود که این میزان را میتوان مجازات تهمت و افترا در فضای مجازی دانست البته میزان جرائم نقدی برابر مصوبه سال 1399 هیئت وزیران افزایش یافته است که این مقدار را میتوانید در اینجا مشاهده نمائید.
نحوه اثبات جرم صورت گرفته در فضای مجازی
برای اثبات تهمت و افترا در فضای مجازی تنها کافی است با در دست داشتن مدارک و شواهد موجود به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمائید. پس از طرح شکایت موضوع به دادسرا ارجاع و با دریافت پیامک به شما اطلاع رسانی های لازم انجام خواهد شد تا پیگیری‌های لازم برای اثبات جرم آغاز می‌گردد.
این دسته از جرایم در فضای مجازی و به وسیله گوشی‌های هوشمند و رایانه‌ها صورت می‌گیرد. بنابراین پیام‌ها، تصاویر نشان دهنده تهمت، ویدیو و داده‌ها به عنوان ادله و شواهد برای اثبات جرم تهمت در فضای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چگونه از جرم تهمت و افترا در فضای مجزی شکایت کنیم؟
مرجع صالح:
دادسرای محل وقوع جرم
طبق قانون، جرایم سایبری در محل وقوع جرم یعنی جایی که به آن دسترسی پیدا شده است، مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. در مورد تهمت و افترا در فضای مجازی، محل وقوع جرم، مکانی است که مخاطب پیام یا محتوای افتراآمیز به آن دسترسی پیدا کرده است، نه لزوماً محل انتشار اولیه آن.
مراحل شکایت:
جمع‌آوری مدارک
الف) اسکرین‌شات یا پرینت از محتوای تهمت‌آمیز
ب) آدرس صفحه یا کانالی که در آن محتوای تهمت‌آمیز منتشر شده است
پ) اطلاعاتی که هویت متهم را مشخص می‌کند (مانند نام کاربری، آدرس ایمیل و …)
ت) شهود (در صورت وجود)
ث) با در دست داشتن مدارک و مستندات، به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه کنید.
ج) شکواییه کتبی تنظیم کنید و به دادیار یا بازپرس ارائه دهید.
چ) در شرح شکواییه تهمت و افترا در فضای مجازی ، جزئیات ماجرا را به طور دقیق و مشروح بیان کنید و مدارک خود را ضمیمه کنید.
پیگیری پرونده:
پس از ثبت شکایت تهمت و افترا در فضای نجتا، از شما خواسته میشود تا در جلسات بازجویی شرکت کنید و توضیحات خود را ارائه دهید. دادیار یا بازپرس تحقیقات لازم را انجام می‌دهد و در صورت احراز جرم، متهم را احضار می‌کند. در نهایت، دادگاه رای نهایی را صادر می‌کند.
نکات مهم:
حفظ آرامش:
در هنگام طرح شکایت و پیگیری پرونده، حتماً خونسردی خود را حفظ کنید و از هرگونه اقدامی که منجر به تشدید جرم یا خدشه‌دار شدن روند رسیدگی به پرونده میشود، خودداری کنید.
ارائه مستندات دقیق:
هرچه مدارک و مستندات شما کامل‌تر و دقیق‌تر باشد، روند رسیدگی به پرونده سریع‌تر خواهد بود و احتمال موفقیت شما افزایش می‌یابد.
اهمیت مشاوره با وکیل متخصص در پیگیری پرونده های فضای مجازی
چنانچه قصد پیگیری و شکایت از جرم تهمت روی داده در فضای مجازی را دارید میتوانید با وکیل سایبری مشاوره کنید. کمک گرفتن از وکلای سایبری در این زمینه می‌تواند موجب تسریع مراحل مستند سازی ادله جرم و پیگیری موضوع شود.
چنانچه قصد صحبت با یک وکیل حرفه‌ای سایبری را دارید وکیل طباطبایی آماده ارائه خدمات مشاوره تلفنی، آنلاین و حضوری و نیز پیگیری پرونده های سایبری شما عزیزان می‌باشد.
