تعریف جاسوسی رایانه ای
جاسوسی یعنی اینکه اطلاعات یک فرد و یا یک مجموعه بصورت مخفیانه جمع آوری شود و در اختیار افراد ثالث قرار بگیرد.
در جاسوسی رایانه‌ای، رایانه به منزله‌ی موضوع جرم، جزء عنصر مادی این جرم می‌باشد. جرم جاسوسی رایانه ای تنها از طریق سامانه های رایانه ای یا مخابراتی انجام می شود.
جاسوسی رایانه‌ای در حقوق داخلی ایران
فعالیت هایی مثل دسترسی غیرمجاز به داده‌های محرمانه که در پی آشکار شدن آنها به امنیت کشور آسیب وارد می شود، جاسوسی رایانه‌ای در حقوق داخلی ایران محسوب می شوند و مجازات هایی هم برای آن تعیین شده است.
جاسوسی رایانه ای به دسترسی یا استخراج غیرمجاز اطلاعات محرمانه از طریق رایانه گفته می شود. این اطلاعات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اطلاعات دولتی: مانند اسناد نظامی یا اطلاعات مربوط به امنیت ملی
- اطلاعات تجاری: مانند اسرار تجاری یا اطلاعات مربوط به مشتریان
- اطلاعات شخصی: مانند اطلاعات مالی، سوابق پزشکی یا ایمیل های خصوصی
چه کسانی اقدام به جاسوسی رایانه ای می کنند؟
جاسوسی رایانه ای می تواند توسط افراد یا سازمان های مختلف انجام شود. اما معمولاً جاسوسی رایانه ای توسط افراد و گروههای زیر انجام می گیرد:
- دولت ها: برای جمع آوری اطلاعات در مورد سایر کشورها یا دشمنان
- شرکت ها: برای جاسوسی از رقبای خود
- هکرها: برای سرقت اطلاعات یا اخاذی
- افراد: برای سرقت اطلاعات شخصی یا جاسوسی از دوستان یا خانواده
روشهای جاسوسی رایانه ای چیستند؟
روش های مختلفی برای جاسوسی رایانه ای وجود دارد، از جمله:
- نرم افزارهای جاسوسی: برنامه هایی که می توانند بر روی رایانه نصب شوند تا فعالیت های کاربر را ردیابی کنند
- حمله های هکری: نفوذ به رایانه ها یا شبکه های رایانه ای برای سرقت اطلاعات
- مهندسی اجتماعی: فریب دادن افراد برای افشای اطلاعات محرمانه
آثار و پیامدهای جاسوسی رایانه ای
جاسوسی رایانه ای می تواند پیامدهای جدی برای افراد و سازمان ها داشته باشد. می تواند منجر به:
- از دست دادن اطلاعات حساس
- آسیب به اعتبار
- از دست دادن پول
- پیگرد قانونی
اقدامات محافظتی در برابر جاسوسی رایانه ای
اقدامات متعددی برای محافظت در برابر جاسوسی رایانه ای وجود دارد، از جمله:
- نصب نرم افزار آنتی ویروس و ضد بدافزار
- استفاده از گذرواژه های قوی و منحصر به فرد
- نصب به روز رسانی های امنیتی
- مراقب باشید که روی چه چیزی کلیک می کنید و چه چیزی را دانلود می کنید
- اطلاعات شخصی خود را به صورت آنلاین به اشتراک نگذارید
در صورت مشاهده هرگونه فعالیت مشکوکی در رایانه خود، مهم است که فوراً آن را به مقامات مربوطه گزارش دهید.
قانون جاسوسی رایانه ای در ایران
در ایران، جاسوسی رایانه ای جرم محسوب می شود و طبق ماده 3 قانون جرایم رایانه ای، مجازات آن حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از بیست تا شصت میلیون ریال یا هر دو می باشد.
همچنین، طبق ماده 730 این قانون، هر کس به طور غیرمجاز محتوای در حال انتقال را شنود کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از بیست و پنج میلیون ریال تا یکصد و پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
نمونه ای از جاسوسی رایانه ای در ایران
حمله ویروس جاسوسی استاکس نت به تاسیسات هسته ای ایران، نمونه ی بارزی در مورد جاسوسی رایانه ای می باشد. در این حمله، استاکس نت ضمن سرقت اطلاعات سامانه های کنترل صنعتی آنها را بر روی اینترنت منتشر می کند.
مجازات جاسوسی رایانه‌ای در ایران
عنصر قانونی جاسوسی رایانه ای
بر اساس قانون مجازات اسلامی (قانون جرایم رایانه ای مصوب 1388) ماده 731 “هر کس بطور غیرمجاز نسبت به داده های محرمانه در حال انتقال یا ذخیره شده در سیستم های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده مرتکب اعمال زیر شود، به مجازات های تعیین شده محکوم می گردد:
اگر داده های مزبور در اختیار افراد فاقد صلاحیت قرار بگیرد، فرد مرتکب به حبس از دو تا ده سال محکوم می گردد.
در صورت دسترسی به داده های مزبور، شنود محتوای در حال انتقال یا تحصیل آنها مجازات های:
- حبس از یک تا سه سال
- یا جزای نقدی از شصت تا صدوهشتاد میلیون ریال
- یا هردو مجازات
تعیین می گردد.
اگر داده های مزبور برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه افشا شود و یا در دسترس شان قرار گیرد، حبس پنج تا پانزده سال برای فرد مرتکب تعیین می شود.
بر اساس ماده 732 در مورد نقض تدابیر امنیتی سامانه های رایانه ای:
هرکس که به قصد دسترسی به اطلاعات محرمانه تدابیر امنیتی سیستم های رایانه ای یا مخابراتی را نقض نماید، مجازات های:
- حبس از شش ماه تا دو سال
- یا جزای نقدی از بیست و پنج تا صد و پنجاه میلیون ریال
- یا هردو مجازات
تعیین می گردد.
مجازات جاسوسی بر اساس ماده ۷۳۳ قانون مجازات اسلامی:
اگر مأموران دولتی که مسئول حفظ داده های سری مقرر در ماده (۳) این قانون یا سامانه های مربوط هستند و به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده ها یا سامانه های مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است، بر اثر بی احتیاطی، بی مبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده ها، حاملهای داده یا سامانه های مذکور شوند، برای آنها مجازات هایی :
- حبس از نود و یک روز تا دو سال
- یا جزای نقدی از پانزده میلیون ریال تا صد میلیون ریال
- یا هر دو مجازات و انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال
تعیین می گردد.
مجازات جاسوسی بر اساس قانون تجارت الکترونیکی مصوب 1382 :
تحصیل غیر قانونی اسرار تجاری و اقتصادی بنگاه ها و موسسات برای خود و یا افشای آن برای اشخاص در محیط الکترونیک جرم می باشد و مجازات های:
- حبس از شش ماه تا دو سال و نیم
- و جزای نقدی پنجاه میلیون ریال
تعیین می گردد.
عنصر مادی جاسوسی رایانه ای
اگر مرتکب با همان وسایل و روشی که قانون تصریح کرده، اقدام به جرم نماید:
بر اساس جرایم رایانه ای قانون مجازات اسلامی ماده 731 الحاقی 5 خرداد 1388 چنانچه شنود غیرمجاز محتوای محرمانه در حال انتقال باشد، بر اساس بند الف این ماده مجازات های:
- حبس از یک تا سه سال
- یا جزای نقدی از بیست تا شصت میلیون ریال
- یا هردو مجازات
تعیین می گردد.
در پایان باید گفت که با توجه به گسترده شدن جرم جاسوسی رایانه ای در کشورمان ضروری ست تا با اقدامات لازم جهت جلوگیری از وقوع این جرم آشنا شویم و از طرفی هم اگر مورد هدف این جرم قرار گرفتیم، پرونده را در اختیار وکلای خبره قرار دهیم تا ضمن رسیدگی کامل به پرونده، مشاوره های لازم در این زمینه را ارائه دهند.
وکیل علیرضا طباطبایی که پرونده های مختلفی در این زمینه را حل و فصل کرده است، می تواند با بهره گیری از دانش و تجربه به پیروزی در پرونده تان کمک کند و راهکارهای مناسبی در اختیار شما قرار دهد تا در معرض تهدیدات این چنینی قرار نگیرید.
