انواع مجرمین سایبری و دسته بندی آنها
جرم‌های سایبری به گونه‌ای از جرم‌های اینترنتی گفته می‌شوند که در فضای مجازی و محیط سایبری رخ می‌دهند. محیط سایبری یک محیط مجازی است که در آن افراد می‌توانند به هر گونه خدمات اطلاعاتی در سر‌تا‌سر دنیا دسترسی پیدا کنند. در فضای سایبری جرم‌ها به صورت کپی برابر عین اصل به وجود می‌آیند.
مجرمین سایبری به چه افرادی گفته میشود؟
مجرمین سایبری افرادی هستند که از رایانه و اینترنت برای ارتکاب جرم استفاده می‌کنند. این جرایم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
سرقت هویت:
مجرمین سایبری ممکن است اطلاعات شخصی شما مانند شماره تأمین اجتماعی، شماره کارت اعتباری یا رمز عبور شما را سرقت کنند تا از آنها برای کلاهبرداری یا سایر جرایم استفاده کنند.
کلاهبرداری آنلاین:
مجرمین سایبری ممکن است وب‌سایت‌های جعلی ایجاد کنند یا از طریق ایمیل یا پیام‌های متنی برای فریب شما به منظور افشای اطلاعات شخصی یا کلیک بر روی پیوندهای مخرب استفاده کنند.
نرم افزارهای مخرب:
مجرمین سایبری ممکن است نرم افزارهای مخرب مانند ویروس ها، کرم ها یا تروجان ها را بر روی رایانه شما نصب کنند تا اطلاعات شما را سرقت کنند، رایانه شما را کنترل کنند یا به داده های شما آسیب برسانند.
حمله سایبری:
مجرمین سایبری ممکن است به سیستم های کامپیوتری شرکت ها یا سازمان های دولتی حمله کنند تا داده ها را سرقت کنند یا آنها را از کار بیندازند.
مجرمین سایبری از روش های مختلفی برای ارتکاب جرم استفاده می کنند. آنها ممکن است از نقاط ضعف امنیتی شناخته شده سوء استفاده کنند، یا ممکن است از روش های جدید و پیچیده ای برای دور زدن اقدامات امنیتی استفاده کنند.
مهم است که از جرایم سایبری آگاه باشید و برای محافظت از خود در برابر آنها اقداماتی انجام دهید. می توانید با انجام کارهای زیر از خود در برابر جرایم سایبری محافظت کنید:
الف) از رمزهای عبور قوی استفاده کنید و آنها را به طور مرتب تغییر دهید.
ب) نرم افزار امنیتی خود را به روز نگه دارید و از آن استفاده کنید.
پ) مراقب باشید چه اطلاعاتی را به صورت آنلاین به اشتراک می گذارید.
ت) روی پیوندها یا پیوست های ایمیل مشکوک کلیک نکنید.
ث) از تراکنش های آنلاین در شبکه های Wi-Fi عمومی خودداری کنید.
ج) اگر قربانی جرم سایبری شده اید، مهم است که آن را به مقامات گزارش دهید.
دسته بندی انواع مجرمین سایبری
مجرمین سایبری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که به بررسی یکایک آنها خواهیم پرداخت:
بچه اسکریپتی (script kiddie)
یچه اسکریپتی به فردی گفته میشود که از نظر بار علمی در زمینه هک چنان قوی و غنی نیست و صرفا با استفاده از اسکریپت‌ها (SCRIPT) و برنامه‌های آماده شده توسط افراد دیگر، به سیستم‌های شخصی، وب‌سایت‌ها، شبکه‌ها و … حمله می‌کند.
هدف این دسته از مجرمین سایبری اکثرا قدرت‌نمایی، جلب توجه، کسب درآمد و سود شخصی و یا صرفا سرگرمی است. این افراد با استفاده از ابزارها و نرم‌افزار‌هایی که توسط هکر‌های حرفه‌ای تولید شده و پیدا کردن آنها دشوار نیست اقدام به پیدا کردن نقاط ضعف موجود در سیستم‌های رایانه‌ای و به خصوص وب‌سایت‌ها نموده و آنها را هک می‌کنند. به عنوان مثال صفحه اول یک وبسایت را به هر گونه‌ای که دوست دارند تغییر می‌دهند.
البته که اعمال این دسته از مجرمین سایبری فقط به این کار محدود نمی‌شود. از نمونه خراب کاری‌های این دسته می‌توان به انتشار تروجان، انجام حملات Dos، به دست آوردن رمز مودم‌های وایرلس و … اشاره کرد. بهتر است بگوییم که این اعمال حاصل کار برنامه‌هایی است که بچه اسکریپتی‌ها از آنها استفاده می‌کنند و نه خود آنها.
به علت نداشتن علم کافی در زمینه هک معمولا بچه اسکریپت‌ها دیر یا زود ردپایی از خود به جای می‌گذارند که به راحتی می‌توان آنها را شناسایی کرد. جالب است بدانید که خود هکر‌ها هم دل خوشی از این بچه‌ها ندارند و این دسته را مایه‌ی خفت و خواری جامعه‌ی خود می‌دانند. دقت داشته باشید که بچه اسکریپتی‌ها صرفا نوجوان نیستند و این اسم فقط به خاطر علم کم آنها در زمینه‌ی هک بر روی آنها گذاشته شده است و حتی یک پیرمرد هم می‌تواند یک بچه اسکریپتی باشد.
اراذل سایبری
کلمه سایبر پانک (CYBERPUNK) یکی از زیرسبک‌های داستان‌های پادآرمان‌شهری، یعنی جوامع قهقرایی آینده به‌شمار می‌آید. تمرکز موضوع در سبک سایبرپانک بر فناوری‌های پیشرفته مانند فناوری رایانه، ارتباطات و سایبرنتیک، توأم با ازهم‌گسیختگی نظم اجتماعی است.
بخش اول این کلمه لغت «سایبر» است که در واقع کوتاه شده‌ی سایبرنتیک (Cybernetic) است و به زبان ساده، می‌توان آن را انواع و اقسام تکنولوژی و ماشین معنی کرد. بخش دوم این کلمه (PUNK) از نام سبکی در موسیقی راک دهه 70 میلادی به نام پانک راک (PUNK ROCK) گرفته شده است و اشاره به افرادی دارد که به هنجار‌های جامعه اعتراض دارند و خواستار به هم زدن وضع موجود در جامعه هستند. به اصطلاح ساده‌تر پانک را می‌توان مانند جوانی توصیف کرد که ظاهری مغایر با مقبولیت جامعه دارد و به همه چیز اعتراض دارد.
حال با فهمیدن معنای اصلی این کلمه، می‌توان این دسته از مجرمان را شناخت. این گروه از نظر بار علمی از گروه قبل غنی‌تر هستند و اعضای آن معمولا افرادی جوان و ضد فرهنگ هستند و انگیزه‌ی اصلی آنها تهاجم، تجاوز و یا افشاء است. از جمله خراب کاری‌های این دسته می‌توان به حملات منع یا محروم‌سازی از ویروس (DOS)، تولید بسیاری از ویروس‌های مختلف و … اشاره کرد.
تایمرهای قدیمی
این دسته از لحاظ فنی از گروه‌های قبلی بسیار ماهرتر هستند و به تجاوز سایبری به چشم یک هنر نگاه می‌کنند و روز به روز در حال تکمیل آن هستند. هدف اصلی این گروه، نشان دادن ضعف سیستم‌های دفاعی است و به همین دلیل هم است که معمولا در خراب‌کاری زیاده‌روی نمی‌کنند. چرا که هدف همان است که ابتدا گفتیم: نشان دادن ضعف سیستم‌های دفاعی در برابر تجاوزهای خارجی.
تایمرهای قدیمی گروه سنی مسن‌تری دارند و معمولا افرادی که از سال‌های قبل در زمینه هک و فعالیت غیر قانونی در فضای مجازی فعالیت داشته‌اند جزو این گروه محسوب می‌شوند.
خودی ناراضی
افرادی که در این دسته فعالیت دارند عموما از سازمان و یا سیستم مدیریتی یک سازمان ناراضی هستند و به همین دلیل هم شروع به خراب‌کاری می‌کنند. این مجرمان در حوزه دفاعی سازمان فعالیت دارند و از این رو سیستم را به خوبی می‌شناسند و به بسیاری از اطلاعات نیز دسترسی مستقیم دارند. به همین دلیل می‌توانند آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر به سازمان وارد کنند.
همچنین موقعیتی که افراد فعال در این دسته دارند، به آنها این فرصت را می‌دهد که از طریق خراب‌کاری کسب درآمد کنند.
خودی سابق
افراد دسته خودی سابق، افرادی هستند که از یک اتفاق خشمگین هستند. فرض کنید کارمندی بر خلاف میل باطنی، از شرکت اخراج شده است. هدف این فرد از خراب‌کاری در سیستم‌ها، انتقام است و بس. این افراد می‌خواهند با این کار، اختلالی در سیستم ایجاد کنند و از این طریق آسیبی به سازمانی که از آن خشمگین هستند برسانند.
این افراد همچنین می‌توانند با افشای اطلاعات محرمانه سازمان، ابزاری مهمی به رقبا برای تخریب آن سازمان بدهند.
سارقان سایبری
این دسته از مجرمین سایبری، با هدف سرقت فعالیت می‌کنند. سارقان سایبری عموما به دنبال دزدیدن دیتا، داده و یا پول هستند. برنامه‌ریزی این افراد برای انجام سرقت بسیار حرفه‌ای است. به همین دلیل از مهارت اجتماعی بالایی برخوردار هستند که بتوانند به بهترین شکل، مخاطب را مورد سوءاستفاده قرار دهند.
سارقان سایبری ممکن است توسط یک شرکت استخدام شوند تا اطلاعات شرکت رقیب را مورد سرقت قرار دهند و در اختیار سازمان بگذارند. با این کار، شرکت می‌تواند رقیب را از دور خارج کند. محدودیتی در رده سنی این افراد وجود ندارد.
شکارچی سایبری
هدف شکارچی، پخش پیام‌ها ناخواسته و بدافزارها در سیستم‌های مختلف است. آنها با این کار به سود تجاری دست پیدا می‌کنند؛ چرا که با استفاده از بدافزارها می‌توانند از افراد یا سازمان‌های مختلف جاسوسی کنند و با اطلاعات به دست آمده از آنها اخاذی کنند.
همچنین بدافزارهایی که این دسته از مجرمان سایبری در سیستم‌ها پخش می‌کنند، می‌تواند در دراز مدت رفتار کاربر را ضبط کند و در آینده بر اساس آن برنامه‌ریزی‌های مجرمانه دیگری انجام شود که آسیب دوچندانی وارد کند.
کلاهبرداران
علت اصلی وجود این نوع کلاهبرداری‌ها حاضر و دردسترس نبودن دو طرف معامله است. در صورتی که در معاملات معمولی و حضوری طرف‌های معامله هم دیگر را از نزدیک می‌بینند.
در کلاهبرداری رایانه‌ای، کلاهبردار از طریق فضای مجازی و با تغییر دادن داده‌ها و اطلاعات فرد، حتی بدون آگاهی بزه‌دیده، اموال وی را تصاحب می‌کند. مثلا از طریق فضای مجازی در داده‌های حساب‌های بانکی افراد دست می‌برد و موجودی آن حساب‌ها را به حساب خود واریز می‌کند. اين جرم در زمره جرايم عليه اموال و مالکیت است، که عبارت است از: تحصيل مال غير که با توسل به وسايل متقلبانه از طرف کلاهبردار ارتکاب مي‌يابد.
در ماده‌های 12 و 13 قانون جرایم یارانه‌ای به این موضوع و مجازات آنها پرداخته شده است.
آزارگر سایبری
آزارگران سایبری بسیار باهوش و متفاوت هستند. این دسته از مجرمین سایبری برای برطرف کردن برخی از نیازهای روحی خود دست به خراب‌کاری می‌زنند و با استفاده از بدافزارهای مختلف، به حریم شخصی افراد ورود می‌کنند. عموما افرادی که در این دسته از مجرمین سایبری قرار می‌گیرند، منحرف هستند و بعدها با استفاده از مواردی که از حریم شخصی افراد به دست آورده‌اند، اعمال زشت و ناپسندی انجام می‌دهند.
جنگجویان کد
این جنگجویان خودشان را حرفه‌ای خطاب می‌کنند و بالعکس گروه‌های دیگر، حتما با سابقه هستند و دانش بسیار بالایی دارند. این دسته با استفاده از کدهای مختلف، با هدف کسب درآمد به سیستم‌های کاربران نفوذ می‌کنند و بعدها که به ثروت و سرمایه رسیدند، شروع به خراب‌کاری می‌کنند.
مقابله با این دسته از مجرمین سایبری و فضای مجازی به دلیل وجود هوش و دانش بالا، بسیار مشکل است.
سرباز مافیا
جنگجو
دسته آخر بین تمامی دسته‌هایی که ذکر شد، بهترین است. افرادی که در این دسته فعالیت می‌کنند، ارزشمند‌ترین نیروهای یک کشور هستند که روزانه به مقابله با مجرمین سایبری از تمامی راه‌های موجود می‌پردازند.
