بلک چین چیست و چگونه کار میکند؟
فناوری بلاک چین (blockchain) را احتمالا میتوان بهترین اختراع بشر از زمان تولد اینترنت دانست.
به احتمال زیاد تا به حال اسم بیت کوین به گوش شما خورده است که نوعی ارز دیجیتال میباشد و طی چند سال گذشته خرید و فروش آن در دنیا بسیار زیاد شده است. افراد بسیاری سرمایهگذاریهای خرد و کلانی را روی این ارز و یا ارزهای مشابه انجام میدهند ولی افراد کمی در مورد اصلیترین فناوری زیرساختی بیت کوین یعنی بلاک چین که در واقع اساس بیت کوین بر پایه این تکنولوژی بنا شده است تحقیق کرده و اطلاعات کافی دارند.
حتی در مورد این واقعیت که بلاک چین فقط به بیت کوین محدود نمیشود و هر نوع ارز دیجیتال دیگر نیز بر پایه همین فناوری ساخته شده اطلاعات چندانی ندارند.اگر میخواهید بیشتر در مورد ارز دیجیتال بدانید مقاله مفهوم ارز دیجیتال را مطالعه کنید.
بلاک چین و مشروعیت انتقال
ما برای انجام یک تراکنش مالی از یک واسطه نظیر بانک استفاده میکنیم. اما بلاک چین این امکان را به خریداران و فروشندگان (ارسالکنندگان و دریافتکنندگان ارز دیجیتال) میدهد که به صورت مستقیم با هم در ارتباط باشند و نیاز به یک شخصیت ثالث به عنوان واسطه از بین برود. این شکل از تراکنش را «همتا به همتا» مینامند.
مارک اندرسن سرمایه گذار و مهندس نرمافزار معروف آمریکایی تعریف جامعی از بلاک چین داده است:
«بلاک چین برای نخستین بار برای کاربران اینترنت، امکان مبادله یک دارایی دیجیتال با کاربران دیگر را به روشی امن و ایمن فراهم ساخته است. همه افراد از انجام مبادله اطلاع دارند و هیچکس نمیتواند مشروعیت انتقال را به چالش بکشد. نتایج این ابداع آنچنان گسترده است که نمیتوان آینده آن را پیشبینی کرد.»
سه رکن اصلی تکنولوژی بلاک چین
این سه ویژگی تکنولوژی بلاک چین موجب استقبال شدید کاربران از آن شده است:
رکن اول: عدم تمرکز
- برای درک بهتر این رکن بهتر است مثالی بزنیم: در بانکها پول از شخص گرفته میشود و نزد بانک نگهداری میشود و در صورتی که شخص بخواهد از آن پول استفاده کند مجبور است فقط از همان بانک باید استفاده کند. به این نوع سیستمها، سیستمهای متمرکز گویند. سیستم های متمرکز برای سالها برای ما مفید بودهاند اما در عین حال ضعف و آسیبپذیری های خود را نیز دارند.
در ابتدا، از آنجایی که آنها متمرکز هستند، تمام دادهها در یک نقطه ذخیره میشوند و این امر آن را به هدف قابل دسترس و راحتی برای حمله احتمالی هکرها تبدیل میکند و همچنین برای ارتقا (upgrade) این سیستم متمرکز کل سیستم متوقف میشود و یا برای مثال اگر سیستم به هر دلیلی از کار بیوفتد تا راهاندازی مجدد آن هیچکس نمیتواند به اطلاعات خود دسترسی پیدا کند.اگر در مورد هکر ها اطلاعاتی ندارید مقاله هکرها چگونه اطلاعات ما را به سرقت میبرند را مطالعه کنید
اما در سمت مقابل در یک سیستم غیرمتمرکز مثل بلاک چین، اطلاعات توسط یک نهاد واحد ذخیره نمیشود و همه افراد در این شبکه این اطلاعات را در اختیار دارند. ایدئولوژی اصلی پشت بیت کوین نیز همین بود. تنها شمایید که مسئولیت پول خود را بر عهده دارید. شما میتوانید بدون نیاز به مراجعه به بانک پول خود را به هر کس که می خواهید ارسال کنید.
رکن دوم: شفافیت
رکن دیگر در بلاک چین که غالبا از آن سوء برداشت میشود مفهوم “شفافیت” است. برخی میگویند که بلاکچین به ما حریم خصوصی میدهد در حالی که برخی دیگر معتقد هستند که بلاک چین کاملا شفاف است. چرا فکر می کنید این اتفاق میافتد؟
هویت شخص از طریق رمزنگاریهای پیچیده پنهان میشود و فقط توسط آدرس عمومیشان ( public address ) نشان داده میشود (آدرس عمومی یک کاربر میتواند مجموعهای از اعداد و حروف تصادفی باشد که هیچ معنایی ندارند. مثلا 5yrrfpocd4yiiu7hggvnls میتواند یک نام کابری باشد). بنابراین، در حالی که هویت واقعی فرد محفوظ میباشد، اما هنوز هم میتوان تمام تراکنشهایی را که توسط آدرس عمومی آنها انجام شده است مشاهده کرد. این سطح از شفافیت قبلاً هرگز در یک سیستمهای مالی وجود نداشته است.
رکن سوم: تغییر ناپذیری
به محض ورود اطلاعات در بلاک چین دیگر امکان عوض کردن و یا دستکاری کردن آن اطلاعات وجود نخواهد داشت و همین امر است که این سیستم را از بقیه متمایز میکند. در بلاک چین برای تغییر ناپذیری اطلاعات از قابلیت هش (hash) رمزگذاری استفاده میکنند.
هَشینگ (hashing) به معنای گرفتن ورودی با سایزهای متفاوت و تولید خروجی با یک اندازه ثابت میباشد. هر بخش در بلاک چین اطلاعات متفاوتی با بخشهای دیگر دارد. همانطور که هر یک از ما اثر انگشت داریم تا بتوانیم از یکدیگر متمایز شویم، هر بخش کد منحصر به فرد خود را دارد که به آن hash گویند که به ما امکان می دهد که آن بخش را از بخشهای دیگر تشخیص دهیم.
نحوه کارکرد بلاک چین
هر بلوک زمانی که دادههای جدید را ذخیره میکند به بلاک چین اضافه میشود و این گونه با زنجیرهای از چندین بلوک که به یکدیگر وصل شدهاند عنوان کلی بلاک چین پدید میآید. برای این که یک بلوک به بلاک چین اضافه شود، باید چهار اتفاق زیر رخ دهد:
- یک معامله انجام شود.
- پس از انجام معامله، آن معامله باید توسط شبکه رایانهها که بیش از هزاران رایانه هستند و در سرتاسر جهان گسترده شدهاند پذیرفته شود و تایید شود که معامله مطابق سفارش شما انجام شده باشد.
- جای ذخیره هر معامله باید در دل یک بلوک باشد. پس از تأیید درستی معامله، اطلاعات در یک بلوک اختصاصی ثبت میشود. در آنجا، اطلاعات معامله در کنار بیشمار تراکنش مشابه قرار میگیرد.
- به هر بلوک باید هَش (کد) داده شود. پس از تأیید همه معاملات یک بلوک، باید به آن بلوک یک کد شناسایی منحصر به فرد به نام هَش داده شود. پس از گرفتن هَش اختصاصی، آن بلوک به بلاک چین اضافه می شود.
معایب بلاک چین
اصطلاحات تخصصی:
فناوری بلاک چین به دلیل نوظهوری دارای مجموعه واژگانی کاملا جدید است. خوشبختانه در طول این چند سال تلاشهای متعددی در زمینه ارائه واژهنامهها، تعاریف و فهرستهای کامل و آسان انجام شده است.
گستردگی شبکه:
باید شبکهای بزرگ از کاربران وجود داشته باشد که بلاک چینها به سود کامل برسند. و همچنان بر سر این که آیا این گستردگی ایراد مهمی برای برخی از پروژه های مجاز بلاک چینها هست یا نه بحث وجود دارد.
هزینه تراکنشها و سرعت شبکه:
تبادلات بیت کوین در چند سال اول حضورش تقریبا رایگان اعلام شد ولی اکنون هزینههای قابل توجهی دارد.
نقص امنیتی غیرقابل اجتناب:
در شبکه بلاک چین یک نقص امنیتی قابل توجه وجود دارد. اگر بیش از نیمی از رایانههایی که به عنوان گره در شبکه فعالیت میکنند دروغ بگویند (دقت داشته باشید بیش از نیمی از رایانه ها)، دروغ به حقیقت تبدیل می شود.
این نقص “حمله ۵۱ درصد” نامیده می شود و ساتوشی ناکاموتو در زمان راه اندازی بیت کوین به آن اشاره کرد. به همین دلیل استخرهای استخراج بیت کوین توسط جمع به دقت مورد نظارت قرار میگیرد تا اطمینان حاصل شود که هیچکس ناآگاهانه چنین نفوذی را در شبکه فراهم نمیآورد.
