تجاوز جنسی دیجیتال و ابعاد مختلف آن

تجاوز جنسی دیجیتال و سوء استفاده از دیگران در اینترنت

در فضای سایبر، با انواع جرایم کامپیوتری یا اینترنتی مواجهیم. عبارت “تجاوز دیجیتالی” ممکن است به دلیل وقوع تجاوز جنسی از طریق شبکه های دیجیتال با اینترنت یا دنیای سایبری مرتبط باشد. لازم است بدانید ار لحاظ قانون هر نوع تجاوز جنسی که در فضای مجازی و آنلاین صورت گیرد، از جمله جعل هویت فرد دیگر یا سوء استفاده از پلت فرم های اینترنتی، به منزله “تجاوز دیجیتالی” در نظر گرفته نخواهند شد.

تجاوز به عنف فجیع ترین جنایتی است که در جامعه ما وجود دارد و اغلب مرتکب می شوند. اکثر افراد توسط افراد مورد اعتماد قربانی  می شوند و معمولا گزارش نمی شود و مجرم به خودش این اجازه را می دهد که چنین جرایمی را با افراد مختلف تکرار کند. در میان جرایم جنسی موجود، تجاوز دیجیتالی جدیدترین موردی است که در تاریخ ثبت شده و سرفصل اخبار را به خود اختصاص داده است. با توجه به همین موضوع، در قوانین حقوقی نیاز مبرمی به اصلاح قوانین موجود وجود دارد که مجرمان را متهم و مجازات کند. این نوع جرم تنها علیه قربانی نیست، بلکه علیه بشریت است، چه به صورت دیجیتالی چه غیر از آن انجام شود.

تعریف تجاوز جنسی دیجیتال

تجاوز جنسی دیجیتال  یا (Digital Rape)  یک جرم جدید و پیچیده است که در فضای مدرن و جذاب دیجیتال شکل می گیرد. این جرم با همه‌گیری اینترنت در سطح جهان در حال شکل گیری و افزایش است. درواقع با تغییر و تحول در شیوه زندگی طی دو دهه اخیر، تجاوز جنسی دیجیتال به شکل جرایمی همچون انتشار عکس های نامتعارف و موارد دیگر ظهور کردند.

در تجاوز جنسی دیجیتالی انتشار عکس مستهجن به دو صورت انجام می شود. در جنبه اول ممکن است فرد خاطی اقدام به ارسال تصاویر برهنه در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی کند یا اینکه ممکن است شخص عکس فرد دیگری را منتشر کند و باعث بروز آسیب های اجتماعی و حیثیتی برای فرد و اطرافیانش شود. در این بین قانون برای حفظ چارچوب خانواده ها و جلوگیری از آسیب های بیشتر در صورت شکایت افراد آسیب دیده، با چنین مواردی به شدت برخورد خواهد کرد.

این نوع از جرم با گسترش انواع شبکه های اجتماعی مانند تلگرام، واتساپ، یوتیوب، اینستاگرام همچنان در حال افزایش است. متاسفانه بسیاری از افراد بدون توجه به توصیه های حقوقی وکلای سایبری اقدام به اشتراک گذاری عکس های نامتعارف می کنند. این در حالی است که طبق قوانین کشور جمهوری اسلامی ایران، انتشار تصاویر جنسی و مستهجن، جرم شناخته می شود‌.

دسترسی بیش از اندازه فرزندان به فضای دیجیتال و جستجو در بین هزاران وب‌ سایت، احتمال برخورد آنها به انواع محتواهای غیراخلاقی و پورنوگرافی را بی‌تردید بیشتر خواهد کرد. ممکن است کودکان با مشاهده چنین تصاویر و فیلم های نامناسبی اعتیاد به مشاهده و پیگیری این محتواهای جنسی پیدا کنند. در نتیجه این شرایط احتمال سواستفاده از کودکان بیشتر شده و ممکن است تهدید به انتشار تصاویر و فیلم کودکان بیشتر شود.

جرم ارسال تصاویر برهنه در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی

اگر شخصی محتواهایی مستهجن و غیر اخلاقی را به سایر افراد و یا به گروه‌های کمتر از 10 نفر ارسال کند طبق قانون مجازات به جزای نقدی محکوم خواهد شد.

درصورت ارسال تصاویر جنسی و غیراخلاقی به گروه‌های 10 نفری یا بیشتر ارسال کند، فرد هم به حبس هم جزای نقدی محکوم خواهد شد.

در این جرم نیازی به شکایت شخص نیست و در صورت مشاهده مقامات قضایی، این جرم جنبه عمومی دارد و درواقع غیرقابل گذشت است‌. بااین وجود چنانچه شخص دارای شاکی خصوصی باشد پرونده حقوقی پیچیده تری خواهد داشت.

طبق ماده 742 قانون مجازات اسلامی [ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای]- (جزای نقدی اصلاحی 1403/3/30) «هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنجاه میلیون (50,000,000) ریال تا سیصد و سی میلیون (330,000,000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره 1- ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازات‌های فوق می‌شود. محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه باشد.

تبصره 2- هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به شانزده میلیون و پانصد هزار (16,500,000) ریال تا شصت و شش میلیون (66,000,000) ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

تبصره 3- چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا به طور سازمان یافته مرتکب شود چنانچه مفسد فی الارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.

تبصره 4 – محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیر واقعی یا متنی اطلاق می‌شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است».

اخاذی بابت عدم انتشار تصاویر برهنه

متأسفانه یکی از جرم های پرتکراری که طی چند سال اخیر با آگاهی و عدم آگاهی در حوزه تجاوز جنسی دیجیتال رواج یافته است، اخاذی بابت عدم انتشار تصاویر برهنه در فضای مجازی است. در این مورد متهم با سواستفاده از تصویر، فیلم و صداهایی که از فرد دیگری دارد، نسبت به اخذی اقدام می کند. دراین حالت معمولا شخص بزه دیده یا همان قربانی جرم، به منظور حفظ آبرو و صیانت از حریم خصوصی خود، به خواسته های خلاف و غیر قانونی شخص بزهکار پاسخ مثبت می دهد.

در چنین شرایطی قانونگذار مانند سایر جرایم سایبری برای جلوگیری از جرم تجاوز جنسی دیجیتالی و انتشار تصاویر و فیلم های خصوصی، قوانینی را درنظر گرفته است. با وجود این قواعد و مقررات می توان از قربانیان یا افراد بزه دیده برای جلوگیری از انتشار عکس و فیلم های خصوصی حمایت کرد. در صورت وقوع جرم قانون مجازات های شدیدی را برای شخص بزهکار معین و اجرا خواهد کرد. این نکته نیز حائز اهمیت است که حفظ حیثیت و آبروی افراد تا حدی برای قانون گذار مهم تلقی می شود که حتی تهدید به انتشار تصاویر و فیلم‌های اشخاص نیز جرم محسوب می شود.

جرم انتشار فیلم و تصاویر خصوصی دیگران طبق ماده 745 قانون مجازات اسلامی[ماده 17 قانون جرایم رایانه‌ای]- (اصلاحی 1403/3/30) بدین شرح است: «هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از شصت و شش میلیون (66,000,000) ریال تا پانصد میلیون (500,000,000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد».

هنگام وقوع تجاوز جنسی دیجیتال چه باید کرد؟

ایجاد محیطی که در آن قربانیان در گزارش این جرایم احساس امنیت کنند و جامعه عظمت چنین تخلفاتی را درک کند، بسیار مهم است. افزایش آگاهی اجتماعی در مورد تجاوز دیجیتال گامی مهم در پیشگیری از این جنایات و تضمین عدالت برای قربانیان است. در جامعه‌ای که اغلب گرفتار سرزنش قربانی و انگ مرتبط با جرایم جنسی است، ایجاد محیطی که در آن قربانیان برای گزارش چنین اعمالی احساس قدرت کنند، ضروری است.

علاوه بر این، آموزش های جنسی جامع و کمپین های آگاهی عمومی می تواند کمک قابل توجهی به پیشگیری از این جنایات کند. شناسایی و درک تجاوز دیجیتالی مظهر پیشرفتی اساسی در مسیر تکاملی چارچوب قانونی است. از طریق قانونگذاری و اجرای کارآمد، همراه با افزایش آگاهی و آموزش، امید است که ملت در مبارزه با این گونه جرایم و تضمین عدالت برای آسیب دیدگان، گامهای قابل توجهی را به دست آورد.

قربانیان هنگام مواجهه با جرم تجاوز جنسی دیجیتال در اینترنت و رسانه های اجتماعی می توانند مراحل زیر را دنبال کنند:

ابتدا مزاحم را مسدود کنید: شخص آزار دهنده را در اینترنت و پلتفرم های رسانه های اجتماعی مسدود کنید. این امر خطر تهدید و آزار بیشتر شما را کاهش می دهد.

جمع آوری شواهد: پیام های آزار دهنده، تهدیدها و سایر شواهد را ضبط و نگهداری کنید. این شواهد برای شناسایی شخص آزاردهنده و اقدام قانونی از طریق وکیل سایبری مهم است.

شکایت کنید: آزار و اذیت جرم است و قربانی می تواند به پلیس یا نهادهای مربوطه شکایت کند. این نهادها اقدامات لازم را برای رسیدگی به جرم و مجازات فرد مزاحم انجام خواهند داد.

دریافت کمک حقوقی: در طی مراحل قانونی در خصوص جرم آزار و اذیت مانند تهدید به انتشار تصاویر و فیلم کودکان، قربانی یا افراد می توانند از وکلای خود کمک بگیرند. وکلا می توانند اقدامات لازم را برای حفظ حقوق بزه دیده و پیگیری پرونده انجام دهند.

حمایت شخص آسیب دیده: جرم آزار و اذیت می تواند به سلامت روانی قربانی آسیب برساند. بنابراین، فرد یا افرادی که قربانی می شوند نباید برای مراجعه به تراپیست حرفه ای تردید کنند. روانشناسان یا مشاوران می توانند از قربانیان حمایت عاطفی زیادی کنند.

حقوق قانونی و روانی فرد یا افرادی که قربانی جرم آزار و اذیت در اینترنت و رسانه های اجتماعی هستند باید محافظت شود. در این شرایط مهم این است که قربانیان از شکایت دریغ نکنند و اقدامات لازم را برای مبارزه با چنین افرادی انجام دهند تا جرم آزار و اذیت مورد بررسی و مجازات قرار گیرد.

موارد مختلف جرم آزار و اذیت دیجیتال

 نمونه‌های بی شماری از آزار جنسی در شبکه‌های اجتماعی و فضای دیجیتال وجود دارد. این موقعیت ها از جمله جرایم آزار و اذیت اینترنتی و رسانه های اجتماعی هستند که اغلب با آن مواجه می شوند. مبارزه با این تخلفات مستلزم اجرای قوانین کارآمد و اجرای آنها و تحول عمیق در نگرش و درک جامعه است. از طریق تلاش هماهنگ این عناصر، پیش‌بینی می‌شود که ملت می‌تواند در مقابله با تجاوز دیجیتالی و تضمین عدالت برای قربانیان خود به پیشرفت قابل توجهی دست یابد.

آزار و اذیت کلامی

زمانی که شخصی در شبکه های اجتماعی پیام های جنسی یا مزاحم را برای شخص دیگری ارسال می کند، نظر می دهد یا در پیام های خصوصی درگیر مکالمات جنسی می شود.

آزار بصری

زمانی که شخصی عکس‌ها، ویدیوها یا پست‌های شخص دیگری را با نظرات صریح جنسی یا به صورت آزاردهنده در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارد.

آزار و اذیت دنبال کننده

 زمانی که شخصی دائماً شخص دیگری را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کند، پیام‌های مزاحم یا جنسی ارسال می‌کند یا دائماً نمایه یا پست‌های شخص دیگری را زیر نظر دارد.

انتشار محتواهای غیرمجاز

 وقتی شخصی عکس‌ها، ویدیوها یا اطلاعات شخصی فرد دیگری را بدون اجازه او در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارد.

اخاذی

زمانی که شخصی از پیام‌ها یا عکس‌های صریح جنسی علیه شخص دیگری در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کند و پول یا چیزهای دیگر را مطالبه می‌کند یا تهدید به افشای اطلاعات شخصی می‌کند.

رفتارهایی مانند نشان دادن اندام تناسلی، پیشنهاد رابطه جنسی و ارسال تصاویر برهنه نیز از جمله عوامل آزار جنسی در شبکه های اجتماعی است. چنین رفتاری همچنین آزار جنسی محسوب می شود و ممکن است با مجازات های قانونی مواجه شود.

چنین رفتارهای نامناسب و غیراخلاقی آزار جنسی تلقی می شود و ممکن است با مجازات های قانونی مواجه شود. لازم به ذکر است که چنین رفتاری در پلتفرم های رسانه های اجتماعی ممنوع است و در صورت گزارش چنین رفتاری، حساب ها ممکن است تعلیق یا بسته شوند. علاوه بر موارد فوق برخی اپ های فروش فیلم غیر اخلاقی از کودکان در حال فعالیت هستند که در صورت مشاهده برای جلوگیری از فعالیت باید اطلاع رسانی شود.

کلام پایانی

به رسمیت شناختن حقوقی تجاوز جنسی دیجیتال نشان دهنده یک جهش مهم در پیگیری عدالت است. قانون با تعیین طبقه‌بندی متمایز به این جرم، اهمیت و ویژگی های آن را تصدیق کرده و از قربانیان حمایت بیشتری می‌کند و رسیدگی‌های حقوقی مؤثرتری را ارائه می‌کند. این قانون‌گذاری های منحصر به فرد، سازمان های مجری قانون را قادر می سازد تا به این جرایم به طور موثرتر و مناسب تر رسیدگی کنند.

با این حال، در حالی که به رسمیت شناختن رسمی تجاوز جنسی دیجیتالی از نظر حقوقی یک نقطه عطف مهم است، وکلای سایبری قدم های مهمی در راستای افزایش آگاهی برداشته اند. اجرای این قوانین آگاهی جامعه را افزایش داد و تغییر نگرش جامعه نسبت به چنین جرائمی ضروری است.

اگر به هر شکل شما در فضای سایبر با انواع جرایم و دردسرهای رایج در شبکه های اجتماعی شدید در اولین فرصت با ما تماس بگیرید و با وکیل سایبری عایرضا طباطبایی ، مشاوره تلفنی داشته باشید. با این اقدام شما خواهید توانست تصمیمات منطقی بگیرید و با چالش های احتمالی مواجهه قانونی و منطقی داشته باشید.

وکیل علیرضا طباطبایی با شناخت جرایم سایبری و نقش ادله الکترونیکی در اثبات جرایم در اینترنت ، خواهد توانست بهترین توصیه ها و راهکارهای حقوقی را به موکلین خود ارائه نماید.

ادله الکترونیک در جرایم سایبری نقش مهمی در اثبات جرم دارد و هر وکیلی قادر به شناخت این نوع ادله نیست و لذا باید در اتخاب وکیل برای جرایم سایبری دقت کافی مبذول داشت.